Open Vld Brussel wil personenbelasting van verhuizende middenklassers terug zien vloeien naar Gewest.

Met zijn vele onderwijsinstellingen, bedrijven, administraties en internationale organisaties, vormt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ontegensprekelijk een katalysator voor opwaartse sociale en financiële mobiliteit voor jonge Brusselaars en nieuwkomers van overal. Veel van deze jongeren zijn blijvers. Maar eens ze een goede job en een partner hebben gevonden met wie ze een gezin stichten, verhuizen er veel uit Brussel. ​ ​ 

De Brusselse liberalen halen de mosterd daarvoor in de voetbalwereld. Voetbalclubs krijgen een vergoeding uitbetaald als jonge voetballers tussen 12 en 21 jaar een transfer maken naar een andere club. Die vergoeding dient als compensatie voor de club die tijd, moeite en geld heeft geïnvesteerd in de opleiding van de jonge speler of speelster. De vergoeding wordt betaald bij het ondertekenen van het eerste profcontract en bij elke transfer die een speler maakt tot en met het seizoen waarin hij of zij 23 wordt.

“Een soortgelijk mechanisme wil ik graag naar voren schuiven om de personenbelasting in ons land te hervormen”, legt Brussels minister Sven Gatz uit. “De Bijzondere Financieringswet kent vandaag de gewestelijke opcentiemen op de personenbelasting toe aan het gewest waar de belastingplichtige gedomicilieerd is. Veel verhuizende Brusselaars werden in het Brussels Gewest opgeleid, ingeburgerd en meertalig. Zo werkten ze zich op tot de middenklasse. Het zou correct zijn mocht het Brussels Gewest daar via de personenbelasting gedurende een bepaalde tijd een deel van terug krijgen, een middenklassebonus als het ware.” 

Veel jongeren komen na hun middelbare studies in Vlaanderen of in Wallonië verder studeren aan Brusselse hogescholen en universiteiten. Van die groep blijven heel wat studenten nog jaren na hun studies in Brussel wonen, tot ze de stad weer verlaten. Dat geldt trouwens ook voor veel jongeren die na hun studies in Vlaanderen of Wallonië een eerste job vinden in onze hoofdstad, waar één vijfde van de totale Belgische welvaart wordt gecreëerd.

Een vrij groot deel van deze stadsverlaters heeft een groter dan gemiddeld inkomen, zo blijkt uit het Bruxodus-onderzoek “De ‘stadsvlucht’ van de middenklasse: probleem of noodzaak”. Jaarlijks verlaten zo meer dan 20.000 mensen Brussel, vooral voor de Vlaamse randgemeenten rond Brussel. Helaas plukt Brussel vandaag van die verhuisbewegingen weg van de grootstad, niet de fiscale vruchten omdat de personenbelasting nog steeds gekoppeld is aan de woonplaats.

“Ik stel daarom voor om in de bijzondere financieringswet een compensatiemechanisme in te bouwen op het vlak van de personenbelasting” aldus de minister. “Deze belasting kan nog steeds gelinkt zijn aan de woonplaats, tenzij die tijdens de periode van 5 jaar vóór het betrokken aanslagjaar in meer dan één gewest gelegen was; in dat geval zouden de gewestelijke opcentiemen toekomen aan het gewest waar de betrokkene het langst heeft gewoond tijdens de voormelde periode, naar analogie met het voornoemde overgangsmechanisme in de successie- en schenkingsrechten.” 

De intergewestelijke migratie leidt dus tot een verlies aan fiscale ontvangsten voor het Brussels Gewest. Ongeveer een kwart van de opbrengst van de personenbelasting gaat naar de Gewesten via de gewestelijke PB-opcentiemen. Door de betere middenklasse die vertrekt, dalen de totale belastbare inkomsten volgens een studie met 200 miljoen. Een kwart hiervan, 50 miljoen, is belastbaar op gewestniveau, aan een gemiddelde aanslagvoet van 40% komen we zo aan 20 miljoen euro minder ontvangsten uit de personenbelasting

Het is dus belangrijk voor de Brusselse inkomsten uit de personenbelasting, voor Brussel de voornaamste inkomstenbron, om de middenklasse te behouden. Het gewestelijk fiscaal beleid is daarop trouwens gericht, denk maar aan de substantiële korting op de registratierechten (via het zgn. abattement of voetvrijstelling op minstens 200.000 EUR bij aankoop van de eigen woning), de gestage verlaging van de successierechten (vrijstelling of korting bij de vererving van de gezinswoning, gunstiger regimes voor moderne gezinsvormen) en de afschaffing van achterhaalde pestbelastingen (zoals de huisvuiltaks en het kijk- en luistergeld).

Hoe dan ook blijft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een metropolitaans gebied behept met een relatief grote intergewestelijke migratie. Wie tijdens het jaar naar een ander gewest verhuist, om welke reden ook, zal dus vanaf het eerstvolgende aanslagjaar reeds fiscaal bijdragen aan dat ander gewest.

In tegenstelling tot de gewestelijke personenbelasting, zijn er op het vlak van andere gewestelijke belastingen, meer bepaald op het vlak van de successierechten en de schenkingsrechten, wel mechanismen ingebouwd in de bijzondere financieringswet die de fiscale impact van een verhuis naar een ander gewest tijdelijk neutraliseren. Successierechten komen toe aan het gewest waar de erflater bij zijn overlijden zijn fiscale woonplaats had, tenzij deze fiscale woonplaats tijdens de periode van 5 jaar vóór zijn overlijden op meer dan één plaats in België gelegen was; in dat geval komen de successierechten toe aan het gewest waar zijn fiscale woonplaats tijdens de voormelde periode het langst gevestigd was. Mutatis mutandis geldt hetzelfde voor schenkingen door een Rijksinwoner onder de levenden van roerende of onroerende goederen.