Metro 3 trekt Brussel uit het moeras
De moerassige metrotekst van Luckas Vandertaelen (DS 16 maart '23*) geeft aan dat sommige Brusselaars nog steeds niet klaar zien in de voordelen van sterk openbaar vervoer in een kleine wereldstad. Nochtans blijkt uit een recente peiling van de MIVB dat driekwart van de Brusselaars voorstander is van een nieuwe metrolijn (in de zone van het traject is dat zelfs 80%). Dat hoeft ook niet te verbazen: een buslijn vervoert 2.000 mensen per uur, een tramlijn 5.000 en een metrolijn 15.000. Cijfers die voor zich spreken.
Wil dat nu zeggen dat het Hoofdstedelijk Gewest enkel voor investeringen in de metro gaat? Zeker niet: we elektrificeren onze busvloot en we leggen nieuwe tramlijnen aan. Samen kost dit trouwens evenveel als de aanleg van een nieuwe metrolijn op zich.
En wie gaat dat betalen? De voorbije jaren heeft Brussel aanzienlijke bedragen aan zeer lage rentevoeten geleend om die investeringen te doen. Een operatie die aangemoedigd werd door vooraanstaande economen: investeren in de toekomst, heet dat. Nu de rentevoeten stijgen kan dat natuurlijk niet blijven duren. Daarom legde ik een duidelijk financieel plan op de regeringstafel voor de verdere financiering de komende jaren. We zullen keuzes moeten maken en besparen, zoveel is zeker. Maar ook de federale hulp van Beliris zal ons helpen (in andere landen neemt de nationale overheid dergelijke metrolijnen trouwens volledig voor haar rekening: logisch ook, de helft van de passagiers zijn Brusselaars, maar de andere helft zijn Belgische pendelaars en internationale toeristen). Daar komt nog een ondersteuning van de Europese Investeringsbank bij: de Europese Commissie gelooft in dit groeibevorderend en duurzaam project. En de intelligente kilometerheffing Smartmove is niet van tafel, wat sommigen daar ook van mogen denken.
Maar waarom bouwen we die derde metrolijn van Vorst naar Evere nu? Omdat dat in onze planning staat voor 2030: er komen honderdduizenden verplaatsingen bij en we willen niet dat die allemaal met de auto gebeuren. Duidelijk toch? En waarom zoveel volk? Brussel had 900.000 inwoners in 1976 toen de huidige twee metrolijnen werden ingehuldigd. Vandaag gaan we richting 1,3 miljoen Brusselaars (we kregen er de voorbije decennia dus een stad zo groot als Gent of Luik bij). Dan is een derde metrolijn toch evident?
Zijn er dan geen ongemakken bij zo’n aanleg? Helaas wel. Maar de fout die we vroeger maakten, kunnen we vandaag vermijden. Eind jaren zestig, begin jaren zeventig werd de stad gewoon letterlijk opengereten voor de metro. En inderdaad, het duurde in sommige wijken meer dan 20 jaar na de voltooiing van de lijnen voor de littekens bovengronds eindelijk werden weggewerkt. Vandaag graven we enkel ondergronds, met veel minder hinder aan de oppervlakte. Geen hinder? Toch wel, maar in tegenstelling tot vroeger vergoeden we handelaars wel en zorgen we voor alternatieven. Loopt dat allemaal perfect? Nee. Maar dat is ook niet het geval als we nieuwe tramlijnen aanleggen. Er is nu eenmaal tijdelijke overlast bij grote stedelijke investeringen.
Eenmaal alle werken klaar zijn (ik denk aan de recente nieuwe tramlijn 9 die van Simonis naar het UZ Brussel en de Heizel rijdt) zegt iedereen: waw, waarom reed die tram niet eerder? Dat zal bij metrolijn 3 niet anders zijn. Of kan u zich misschien Brussel nog voorstellen zonder de huidige metro?
Een stad is nooit af. Een stad is ook geen dorp. Daar gebeuren dingen. Daar wordt geïnvesteerd. Daar wordt de toekomst gemaakt.
Sven Gatz
Brussels minister van Financiën en Begroting
*: https://www.standaard.be/cnt/dmf20230315_98119717
Peter Dejaegher