François Schuiten en Pierre Matter ontwerpen Moby Train voor Brusselse Van Praet-rotonde

De buurt van de Van Praetbrug, een van de hoofdingangen van onze hoofdstad, heeft momenteel geen evidente architecturale lijn. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wil deze belangrijke toegang een sterke artistieke zichtbaarheid geven, zoals vroeger monumentale poorten de toegang tot de steden markeerden. De sculptuur zal tegen 2026 de Van Praet-rotonde sieren, het jaar dat de NMBS zijn honderste verjaardag viert.

Het Moby Train-beeld verwijst naar de bekende roman van schrijver Herman Melville, Moby Dick. Het zeedier, een walvis, lijkt rechtstreeks uit het kanaal te komen. Nu het Gewest, de Stichting Kanal en het Centre Pompidou de basis hebben gelegd voor het toekomstig museum voor hedendaagse kunst op de plaats van de voormalige Citroëngarages aan het IJzerplein, zal het kunstwerk mee de artistieke aantrekkingskracht van de Kanaalzone versterken.

“Brussel heeft nood aan artistieke sculpturen die de betekenis van de hoofdstad voor de wereld en het ommeland in de verf zetten. De geplande Moby Train op de Van Praet-rotonde zal over enkele jaren uitgegroeid zijn tot een nieuw populair icoon voor Brusselaars, pendelaars en binnenlandse en buitenlandse toeristen,” zegt Brussels minister Sven Gatz.

Naast de oude, voor sloop bestemde locomotief die in het beeld wordt verwerkt, krijgt dit het lichaam van een waterdier dat aan de havenfunctie van Brussel herinnert. Met de sculptuur kan ook het spoorverkeer worden verbeeld, dat een belangrijke rol speelt bij de bereikbaarheid van onze hoofdstad. Bovendien zullen de groene kleuren van de Moby Train verwijzen naar de groene mobiliteit en de dwingende noodzaak om ons te blijven inzetten voor het milieu.

Minister-president Rudi Vervoort: “De Van Praetbrug bevindt zich niet ver van de Haven van Brussel, het Train World Museum en de eerste aangelegde spoorlijn in België. Het is een van de belangrijkste in het oog springende ingangen van onze hoofdstad voor de bezoekers en inwoners van Brussel. Het was dan ook een vanzelfsprekende keuze om deze prachtige toegangspoort tot ons Gewest een sterke artistieke zichtbaarheid te geven met een ontwerp van de Brusselse kunstenaar François Schuiten en de Franse beeldhouwer Pierre Matter. Moby Train vestigt de aandacht op het grote belang van het spoorvervoer om zich vlotter te begeven naar en zich te verplaatsen in onze hoofdstad, maar herinnert er ook aan dat Brussel de eerste hoofdstad ter wereld was die per trein werd bediend!”

EEN WERK BEDACHT DOOR FRANÇOIS SCHUITEN EN DE BEELDHOUWER PIERRE MATTER

Om dit monumentale werk te creëren, werkten François Schuiten en Pierre Matter samen. De Franse beeldhouwer vormt oude industriële voorwerpen die bestemd waren voor de schroothoop om tot kunstwerken. Beide kunstenaars hebben een bewezen staat van dienst in het maken van sculpturen en artistieke installaties voor de openbare ruimte.

In 1993 ontwierp François Schuiten een werk voor het station Hallepoort, De Verboden Passage, dat het beeld oproept van een moderne stad met wolkenkrabbers, doorkruist met fragmenten van authentieke oude trams die in reliëf uit de muren van het station tevoorschijn komen en waarbij de metro als een schakel fungeert tussen verleden en toekomst. François Schuiten ontwierp ook de decoratie van het metrostation Arts et Métiers in Parijs, dat in 1994 werd ingehuldigd. Daarvoor liet hij zich inspireren door de verhalen van Jules Verne en de Neptunus, de beroemde onderzeeër van Kapitein Nemo. François Schuiten is tevens de scenograaf van de wereldvermaarde collectie treinen en spoorwegattributen die prachtig tentoongesteld worden in het Train World museum in Schaarbeek.

Ook de beeldhouwer Pierre Matter is vertrouwd met grootschalige werken die op de vijf continenten tentoon worden gesteld. Hij ontwierp de Bull Spirit, een vijf meter lange, anderhalve ton zware koperen stier, die in 2006 voor het beeldencentrum van Shanghai werd geplaatst, in opdracht van de Wereldtentoonstelling van 2010. Pierre Matter stelt ook tentoon in Parijs, Singapore, Miami, Hongkong, Londen, Genève, Seoel, Monaco, Dubai, New York en Las Vegas.

François Schuiten en Pierre Matter werken ook samen aan de creatie van een sculptuur ter ere van het werk van Jules Verne, niet ver van het station van Amiens, de hoofdstad van Picardië waar Verne lange tijd woonde.

WANNEER EEN LOCOMOTIEF EEN SCULPTUUR WORDT

Train World, het museum van de NMBS, bezit een oude diesellocomotief 5204 Gros Nez, waarvan alleen de kuip nog over is en die gesloopt zou worden. Dit karkas wordt nu ter beschikking gesteld om er een kunstwerk van te maken. De historische collecties van Train World omvatten ook een soortgelijke locomotief (serie 54) die bewaard is gebleven en die samen met serie 52 tot een reeks locomotieven behoort die vanwege hun silhouet bekend staat als “de grote neuzen". Deze andere "grote neuzen"-locomotief uit 1957, wordt momenteel gerestaureerd. Hij zal via historische rondleidingen aan het publiek worden voorgesteld in het museum.

EEN LANDSCHAPSSCENOGRAFIE ONTWORPEN DOOR ANNE-MARIE SAUVAT

Na tien jaar ervaring bij architectenbureaus heeft Anne-Marie Sauvat in 1999 in Brussel het Atelier EOLE opgericht. De ingrijpende en snelle veranderingen in de maatschappij en de vermenigvuldiging van "getraumatiseerde ruimtes" zijn elementen die haar inspireren. Voor Moby Train ontwierp zij een landschap van planten en grassen die doen denken aan golven van de zee rond de sculptuur.

Atelier EOLE heeft o.m. de reconversie van industriële sites en steengroeven op zijn actief, legde in Brussel parken aan en ontwierp nieuwe wijken als Compas, TIVOLI, Novacity, enz. EOLE voert daarnaast restauratieprojecten van geklasseerde sites uit, zoals de tuinen van het Van Buurenmuseum, de restauratie van het park op de voormalige site van de Koninklijke Luchtmacht, de toekomstige gedeeltelijke restauratie van het park van Doornik-Solvay, enz.

MOBY TRAIN BELICHT DOOR JEAN-PIERRE MAJOT

Sinds 1992 is de architect en stedenbouwkundige Jean-Pierre Majot betrokken bij de creatie van stedelijke verlichtingsplannen voor erfgoedsites en gebouwen. In functie van Moby Train ontwierp hij een discreet en subtiel lichtschema dat het beeld 's avonds versterkt, door storende lichtvervuiling in te perken en tegelijkertijd weinig elektriciteit te verbruiken. De keuze van de verlichting zal discreet zijn, zonder opzichtig design, en met een vookeur voor clair-obscur en zachte stadsverlichting.

Tot de lichtplannen die Jean-Pierre Majot heeft ontworpen, behoren die voor het middeleeuwse stadsweefsel van Bergen, de neoklassieke damborden, de Art Nouveau stedenbouw of de sociale wooncomplexen in Schaarbeek en de modernistische compositie van de campus Sart Tilman in Luik. Een van zijn laatste projecten, was in 2021 het Jubelpark in Brussel en de verschillende musea en paviljoenen op deze site.

FINANCIERING DOOR HET BRUSSELS-HOOFDSTEDELIJK GEWEST, AANGEVULD MET SPONSORING

In het kader van haar beleid om de openbare ruimte aantrekkelijker te maken, besliste de Brusselse regering, die eigenaar is van de Van Praet-rotonde, om deze werken de komende vier jaar te financieren voor een totaalbedrag van twee miljoen euro. Dit bedrag komt overeen met ongeveer 80% van de middelen die nodig zijn voor de bouw van Moby Train. De rest wordt bijeengebracht via sponsoring en crowdfunding. Om de nodige fondsen te verzamelen, werd een projectrekening geopend bij de Koning Boudewijnstichting, die dit initiatief eveneens ondersteunt. Dankzij die projectrekening krijgen de schenkers een belastingvrijstelling op hun giften.

Ook Prométhéa is betrokken bij Moby Train. Prométhéa is een specialist in bedrijfssponsoring op het gebied van cultuur en erfgoed. Het is in deze context dat dit project reeds de steun heeft gekregen van het studie- en ingenieursbureau Greisch, dat ermee heeft ingestemd om via een mecenaat competenties te leveren voor het uitvoeren van de stabiliteitsstudie en het sokkelontwerp van het beeld.

Voor dit project werd Train World gekozen als bouwheer voor de Moby Train.

Ten slotte is ter ondersteuning van het Moby Train-project een steuncomité opgericht, met volgende tweeledige opdracht:

- enerzijds contacten leggen met particuliere en openbare partners die ter aanvulling van de financiële steun die het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft toegezegd, fondsen ter beschikking kunnen stellen voor dit project;

- en anderzijds voor dit project een rol van ambassadeur vervullen.

Journalisten die een interview willen met de kunstenaars, kunnen contact opnemen met het kabinet van minister Gatz. ​

Link: https://vimeo.com/575835961/4900051076