Toespraak: Ondertekening beheersovereenkomsten Vlaamse Kunstinstellingen
De ondertekening van de beheersovereenkomsten met jullie organisaties, de Vlaamse Kunstinstellingen, vormt dit jaar een uitstekende gelegenheid om jullie een succesvol nieuwjaar te wensen en samen het glas te heffen.
Jullie vormen de voorhoede en het fundament van het Vlaamse kunstenlandschap. Jullie zijn de voorbeelden, de voortrekkers, de boegbeelden, onze internationale prima donna’s. Maar ook de werkpaarden.
In het regeerakkoord was afgesproken dat we onze grote kunstinstellingen meer armslag zouden geven. Dat voornemen is bij deze uitgevoerd. De zeven Vlaamse kunstinstellingen ontvangen samen maar liefst bijna 38 procent van de middelen die naar het Kunstendecreet gaan. De Vlaamse regering trekt voor jullie samen een bedrag van bijna 54 miljoen euro uit, waarvan 2,29 miljoen extra middelen. In de overeenkomsten die voor vijf jaar gelden, werd tevens opgenomen dat vanaf 2018 de middelen die de organisaties momenteel ontvangen van de provincies, zullen toegevoegd worden aan de middelen die gekoppeld zijn aan hun beheersovereenkomst.
Bij deze beheersovereenkomsten hebben we een nieuwe methodiek gebruikt. Zo zijn de teksten voor het eerst op gelijke leest geschoeid. Alle vijf functies worden verplicht in de doelstellingen opgenomen. Dezelfde ambities en richtlijnen gelden voor alle zeven beheersovereenkomsten, weliswaar op maat ingevuld.
Daarnaast wordt in de beheersovereenkomsten een tussentijdse zelfevaluatie ingelast op basis van doelstellingen die jullie zelf hebben vooropgesteld. We geloven dat het nuttig is dat jullie als instelling je eigen ambities kritisch tegen het licht leren houden vooraleer je plannen indient voor een nieuwe periode.
Nieuw is verder dat jullie een aantal principes met betrekking tot goed bestuur zullen moeten naleven. Bijvoorbeeld wat betreft de manier waarop de raad van bestuur wordt samengesteld en functioneert. Die invoering van good governance gebeurt bij jullie dus vroeger dan bij de overige meerjarig gesubsidieerde organisaties. Dat komt natuurlijk omdat jullie als kunstinstelling een voorbeeldrol te vervullen hebben.
Maar in de eerste plaats verwachten we van jullie een streven naar artistieke uitmuntendheid. En ik hecht zoals jullie weten een groot belang aan jullie verantwoordelijkheid om jonge kunstenaars of organisaties en nieuw talent te ondersteunen. Bijvoorbeeld door residenties aan te bieden; door in begeleidingstrajecten te voorzien bij het doorgroeien; door de opbouw van een landelijk en/of internationaal netwerk te ondersteunen; door nieuwe genre-overschrijdende projecten op te zetten; of door assistentie te verlenen bij de communicatie en op zakelijk niveau.
Laat me enkele higlights per kunstinstelling uitlichten. Laat me beginnen met onze gastheer van vandaag, de AB. De beheersovereenkomst met de Ancienne Belgique bevestigt de unieke rol van deze organisatie in het Vlaamse en Brusselse kunstenlandschap. De AB heeft de ambitie om tot de top van de Europese concertzalen te blijven behoren. De AB zal meer dan ooit aandacht besteden aan een maatschappelijk relevante werking. Hun belangrijkste taak blijft het ontwikkelen van nieuw talent – jaarlijks krijgen meer dan 200 jonge bands de kans om er te spelen in optimale omstandigheden.
De Vooruit zal voor het eerst als kunstinstelling met een beheersovereenkomst werken. De Vooruit zal, met haar grote diversiteit, verder bouwen op haar verleden van vernieuwing en maatschappelijk engagement. Dit alles vanuit haar centrale plaats in de stad en de hele regio. In de Vooruit zullen ongeveer 500 keer per jaar studio’s ter beschikking gesteld worden aan jonge, nationale en internationale artiesten.
Ook voor het Concertgebouw Brugge is dit de eerste beheersovereenkomst. Door in te zetten op creatie, creativiteit en interactie met kunstenaars in elke fase van hun loopbaan willen zij hun internationale reputatie op het gebied van muziek en hedendaagse dans versterken. Maar ook dankzij een brede interdisciplinaire waaier aan activiteiten. Het Concertgebouw Brugge plant bijvoorbeeld drie bijzondere formats om jong talent te ondersteunen (Scoop, December Dance Platform en Open Call) en minimaal 250 workshops voor een jong publiek.
deSingel blijft grandeur en avontuur verenigen in een programma van internationaal theater, dans, muziek en architectuur. Deze instelling wil hiermee een zo breed mogelijk publiek bereiken. Als broedplaats voor onderzoek en experiment, als matchmaker voor artiesten over generaties en disciplines heen wil deSingel, vaak in samenwerking met gespecialiseerde partnerorganisaties, een venster op de wereld zijn. De beheersovereenkomst wijdt een apart onderdeel aan de programmering in de Koningin Elizabethzaal in overleg met deFilharmonie. deSingel heeft tal van projecten op stapel staan rond sociale en culturele diversiteit, met uiteenlopende partners.
En dan zijn we bij de orkesten gekomen. Zij moeten beter leren samenwerken, het magische woord. We verwachten dan ook een regelmatig orkestenoverleg.
De beheersovereenkomst voor Brussels Philharmonic houdt rekening met het orkestenrapport Vandyck, dat eerder dit jaar in opdracht van de Vlaamse Overheid verscheen, en met de opmerkingen van de visitatiecommissie. Dit resulteerde in een scherper profiel en bijgewerkte ambities. Die betreffen bvb een vernieuwde aandacht voor een lokale en meer maatschappelijk relevante werking. Brussels Philharmonic kreeg daarenboven de bijzondere opdracht toevertrouwd om een volledig herziene jeugdorkestenwerking uit te bouwen. Daarvoor zullen ze samenwerken met jullie en tal van andere partners. Brussels Philharmonic heeft de ambitie een regionaal jeugdorkest per provincie uit te bouwen. Daarbovenop komt er een bovenregionaal jeugdorkest dat voorbereidt op een professionele carrière.
De uitdagingen voor deFilharmonie zijn veelvuldig. Het orkest zit midden in een ambitieuze verhuis naar en een nieuwe werking in de mooi gerenoveerde Elisabethzaal. Meer dan ooit laat deFilharmonie kinderen, jongeren en mensen in kwetsbare posities participeren aan haar concerten. Daarnaast zal ook deFilharmonie een rol opnemen in de vernieuwde jeugdorkestenwerking zoals geformuleerd in de opdracht aan Brussels Philharmonic. En het start tenslotte een intensief samenwerkingstraject met het orkest van het Kunsthuis.
Het Kunsthuis bevindt zich momenteel in een heel specifieke situatie. De algemeen directeur is afscheidnemend en de procedure voor een opvolger van de directeur Opera wordt ook eerstdaags opgestart. In het voorjaar 2017 komt er ook een nieuwe raad van bestuur met een nieuwe voorzitter. Ondertussen probeert men het ballet terug op te kaart te zetten.
Het Kunsthuis staat bovendien op korte termijn voor de uitdaging om een plan uit te werken dat van het Gentse Operagebouw een volwaardig hedendaags receptief podiumkunstenhuis maakt. Daar dienen ook muziektheater en hedendaagse dansproducties een plaats te krijgen. Om alle bovenvermelde redenen sprak ik met het Kunsthuis af om de beheersovereenkomst na anderhalf jaar werking te herzien. Dat heeft het voordeel dat tegen dan de nieuwe algemeen directeur in functie is en het traject voor de vervanging van de directeur Opera is afgerond.
U hoorde het, in de periode 2017-2019 start het samenwerkingstraject op tussen het Kunsthuisorkest en deFilharmonie. Er wordt o.a. werk gemaakt van een eengemaakt statuut voor de betrokken musici. Ze zullen tevens de artistieke planning en programmatie op mekaar afstemmen en ook minstens twee artistieke samenwerkingsprojecten per jaar uitvoeren.
Hiermee heb ik het panorama van onze kunstinstellingen geborsteld. De verwachting zijn hoog gespannen. Dan kunnen we nu klinken op de toekomst en de beheersovereenkomsten ondertekenen.
