Parijs krimpt, Brussel groeit

In Brussel stellen we een omgekeerde beweging vast. Waar Parijs het jongste decennium het inwonertal van een stad als Brugge verliest, krijgt Brussel er om de tien jaar het aantal inwoners van Brugge bij. De vastgoedprijzen in Brussel liggen dan ook gevoelig lager. Het is wellicht geen toeval dat de Fransen in het Brussels Gewest met 15,6 procent van de totale bevolking de koploper zijn van alle buitenlandse nationaliteiten.

Vanzelfsprekend stelt die bevolkingstoename onze hoofdstad ook voor enorme uitdagingen. Het stedelijk leefmilieu komt onder druk te staan, de luchtverontreiniging en de verkeersdrukte blijven taai, er treedt woningnood op, en na het capaciteitstekort kampt het onderwijs nu ook met een lerarentekort.

De huidige Brusselse regering wilde bij haar aantreden die uitdagingen kordaat aanpakken. Zo koesterde ze het voornemen om de verkeersdrukte te verlagen, de verkeersveiligheid te verhogen en de luchtkwaliteit te verbeteren door een slimme kilometerheffing in te voeren. Vooral door de tegenstand uit Vlaanderen en Wallonië zit dit voornemen helaas in de koelkast tot de volgende verkiezingen. Ik heb er echter vertrouwen in dat het inzicht om aan de stedelijke luchtkwaliteit en verkeersdrukte iets te doen, ook bij onze buren verder rijpt.

Verder zet de Brusselse regering sterk in op een verbetering van de groene mobiliteit, met veel nieuwe fietspaden, nieuwe tramlijnen, een nieuwe metrolijn en deelsteps, -fietsen en -auto’s. Naast die grote werven rolden we ook een stevig uit de kluiten gewassen programma voor sociale woningbouw uit.

Met Parijs maakt Brussel nog op een ander vlak een groot verschil, waar Vlaanderen en Wallonië mee van profiteren: in Parijs is de stadsvlucht bijna Darwiniaans. In Brussel verlaten mensen de stad ook, maar pas nadat de stad zelf hen hoger op de sociale ladder bracht. Brussel is een emancipatiemachine en een motor van sociale mobiliteit die veelbelovende, goed geschoolde en meertalige jongeren en jonge gezinnen naar de buurgewesten stuwt (*).

Het superdiverse Brussels Gewest trekt als Europese hoofdstad, thuisstad van de Navo en andere supranationale instellingen en bedrijven enorm veel jonge buitenlandse hoogopgeleiden aan, naast laaggeschoolden uit de EU en vluchtelingen. In het Nederlandstalig onderwijs van Brussel leren hun kinderen er op school ook Nederlands en Frans bij en vaak ook nog Engels. Als ze een andere thuistaal spreken, krijgen ze de kans viertalig te worden. Daarnaast komen ook veel Belgische jongeren van buiten Brussel na het secundair onderwijs in de hoofdstad studeren.

Buitenlandse en binnenlandse migranten geraken er gaandeweg geïntegreerd in de stad, ze leren er een vak of halen er een diploma aan een hogeschool of universiteit, ze waarderen het multiculturele stadsleven en beslissen na verloop van tijd een betaalbaar appartementje te kopen, dankzij gunstige gewestbelastingen als de verlaagde registratierechten voor de eerste woning. En vaak trekken ze dan enkele jaren later terug weg. Ze verhuizen naar het buitenland, maar vooral naar de Brusselse randgemeenten of dieper Vlaanderen en Wallonië in, waar ze gewaardeerde krachten worden op de Vlaamse of Waalse arbeidsmarkt.

Ook op bedrijfsvlak (**) speelt deze logica: Brussel is de hoofdstad van de start ups (één op drie start ups in België ontstaat in Brussel). Als kleine bedrijfjes groot worden, wanneer een start up een scale up wordt, verlaten ze Brussel ook soms. Maar nieuwe starters staan te trappelen om hun plaats in te nemen. Ook op die manier creëert Brussel dus welvaart voor de rest van het land.

Achter de zogenaamde stadsvlucht voor sommige burgers en een aantal bedrijven schuilt een motor die mensen sterker en ondernemingen groter maakt. Als het in Parijs regent, druppelt het niet altijd in Brussel.

*www.innoviris.brussels

**www.voka.be/brusselse-metropool