Mapping toont groot potentieel van meertaligheid voor Brussel aan

Brussels minister voor de Promotie van meertaligheid Sven Gatz heeft eind 2019 zijn visienota over meertaligheid gepresenteerd. Deze nota kon toen bij de parlementsleden op een ruime consensus rekenen. In deze visienota werd onder meer opgenomen dat bestaande meertalige initiatieven in kaart zouden worden gebracht. Die zogenaamde mapping is nu voorgesteld in het Brussels Parlement door de minister en de auteurs van het rapport.

Vanuit beleidsoogpunt is het belangrijk om een zicht te krijgen op de initiatieven op het terrein. De oefening die Sven Gatz liet uitvoeren, analyseert ook de initiatieven, waarbij de succes- en knelpunten werden aangeduid. Met andere woorden: in welke mate konden de initiatieven dienen om de meertaligheid in de regio te verbeteren. De uitvoering van deze analyse werd uitgevoerd door het Brussels Studies Institute (BSI) van de VUB en de ULB.

Richtlijn voor het beleid

In het rapport gaan de onderzoekers na hoe Brussel met zijn meertaligheid omgaat en geven ze een overzicht van alle mogelijke types initiatieven en belangrijke actoren op dit terrein. In de studie staan de diverse praktijken en initiatieven centraal met als talen het Nederlands, het Frans en het Engels. De oplijsting van deze initiatieven was nodig als richtlijn voor het toekomstige beleid voor de promotie van meertaligheid. Bijna 100 initiatieven werden zo gedetecteerd, beschreven en geanalyseerd, dit zowel vanuit verschillende sectoren (sociale cohesie, onderwijs, cultuur, vrije tijd, gezondheid, ondernemingen, toerisme…), als vanuit verschillende organisaties (openbare diensten, verenigingen, privébedrijven, scholen…).

Grote verscheidenheid

Het eerste deel van het rapport toont de verscheidenheid aan van de initiatieven. Het gaat om vier grote categorieën: onderwijs en opleiding (opleidingsprogramma’s, individuele en groepsopleidingen, taaltandems, conversatietafels, interculturele uitwisselingen, immersieactiviteiten, digitale leermiddelen); tools en ondersteuning ((sociale) tolkendiensten, praktische en concrete tools, tests en certificeringen); informatie over en promotie van meertaligheid; aanbiedingen, diensten en organisaties (toegang tot informatie, meertalig aanbod, onthaal van het publiek, integratie van publieksgroepen in een proces).

Meertaligheid als vaste parameter

Het tweede deel van het rapport bevat een hele reeks aanbevelingen voor het Brusselse meertaligheidsbeleid, voornamelijk in de sectoren onderwijs, gezondheid, sociale bijstand en vrije tijd (cultuur en sport). De auteurs stellen onder andere voor om informatie over geslaagde meertaligheidsinitiatieven op een centrale website te bundelen, taalopleidingen in nauwe samenwerking met de arbeidsmarkt doelgericht te promoten, en talenkennis nog meer te valoriseren in de beroepsomgeving.

Ook meertalige communicatie in de gezondheidssector is essentieel om het welzijn in de grootstad te bevorderen. Er wordt verder gepleit voor een lange-termijn-ondersteuning van meertaligheidsinitiatieven in het volledige Brusselse onderwijs, van kleuterschool tot universiteit. In de vrijetijdssector kunnen rolmodellen een belangrijke impuls geven voor de uitbouw van een structureel meertalige Brusselse cultuur- en sportsector. Slagvaardig beleid op al deze terreinen vereist evenwel een goede permanente monitoring van de taalsituatie, wat onder andere kan door meertaligheid als een vaste parameter mee te nemen in de initiatieven van het Brussels Gewest rond onderzoek en innovatie.

De onderzoekers Aurélie Tibbaut (ULB), Wim Vandenbussche en Mathis Saeys (beiden VUB) besluiten: “Brussel kan en wil een voorbeeld voor Europa en voor de wereld zijn, wanneer het gaat om een positief en toekomstgericht project voor een echt meertaligheidsbeleid. Het potentieel van meertaligheid als cement voor een warme en verbonden samenleving is er alom aanwezig.”

Minister Sven Gatz neemt deze aanbevelingen uit het rapport ter harte: “Het rapport is een enorme tool om het verdere beleid te ontwikkelen. We hebben nu een duidelijke indicatie van initiatieven en projecten die richtinggevend kunnen zijn voor het ontwikkelen van een succesvol beleid inzake meertaligheid in de toekomst. Ik onthoud uit het rapport alleszins:
​- ​ de variëteit en diversiteit aan initiatieven inzake meertaligheid in Brussel. Meertaligheid is in de stad aanwezig en heeft een vaste plaats veroverd;
​- ​ dat meertaligheid een verbindend instrument is om de sociale cohesie te verhogen;
​- ​ dat er nood is aan een goed doelgroepenbeleid en begeleiding, het nog meer verspreiden van informatie en de initiatieven centraliseren en coördineren;- ​ dat er behoefte is aan een algemene meertaligheidsstrategie in het Gewest op langere termijn.”