Gatz maakt oude beroepen opnieuw hip

Schoenmakers, pruikenmakers, smeden, weefsters, bakkers, goochelaars, koetsenbouwers, vertellers, boekbinders, tapdansers, instrumentenbouwers, klompenmakers, … allemaal baanbrekende vakmensen, met beroepen die een lange en rijke geschiedenis kennen. Hun kennis en ervaring staat in onze haastige samenleving onder druk of wordt steeds meer in vraag gesteld.

Niet-tastbaar erfgoed dat in hoofden en handen van mensen zit is erg waardevol. En het lokt ook de belangstelling van nieuwe leerlingen. Het doorgeven van vakmanschap aan toekomstige meesters is een voorwaarde om het levend te houden. Vaak zijn dat intensieve en tijdrovende processen. Om vakmensen de nodige tijd en ruimte te geven om intensief samen te werken met iemand die bij hem of haar in de leer wil gaan om de stiel te leren, zet minister van Cultuur Sven Gatz in op meester-leerling trajecten, een nieuw beurzensysteem in de immaterieel erfgoedsector.

Hoe werkt het?

Ter ondersteuning van een leertraject vakmanschap kunnen een meester en leerling(en) vanuit een partnerschap een beurs aanvragen. De beurs bedraagt maximum 2.000 euro per maand en een traject heeft een looptijd van maximaal twee jaar. De indiendatum voor meester-leerling trajecten is uiterlijk 15 september 2018. Het leertraject start ten vroegste op 1 januari en uiterlijk op 1 juli 2019.

Sven Gatz: “Met het traject rond vakmanschap willen we ambachten of technische stielen die tot ons immaterieel erfgoed behoren, de aandacht geven die ze verdienen. Hiermee slaan we ook een brug naar onderwijs. En we profileren ons internationaal, want ook Unesco roept op om dit waardevol maar kwetsbaar erfgoed door te geven aan nieuwe generaties.”

Kick-off in Bokrijk

Minister Gatz gaf gisterenavond in Bokrijk al het startschot voor dit beurzensysteem door zelf even in de leer te gaan bij een weefster, een bakker en een smid. Bokrijk was niet toevallig gekozen als locatie voor de lancering. Bokrijk zet met de steun van de gedeputeerde van Cultuur, Toerisme en Erfgoed Igor Philtjens al jaren in op vakmanschap. Met BKRK - ‘bokrijk brandmerkt’ zet het openluchtmuseum de hedendaagse relevantie van vakmanschap in de verf. Afgelopen week opende nog ‘BKRK Textiel’ in het woonhuis en op het erf van Tessenderlo. Hoe laten eigentijdse vakmensen zich inspireren door oude vakmanschappen en technieken? Hoe wordt het vakmanschap getransformeerd door nieuwe technologieën? Deze vragen staan o.a. centraal in 'bokrijk brandmerkt'.

Enkele getuigenissen uit het boek "Virtuoos! Portretten van passie en vakmanschap in Vlaanderen", een initiatief van tapis plein en partners:

“Ik zou graag mijn expertise delen met gepassioneerde aspirant-pruikenmakers. Over negen jaar moet ik stoppen en ik zou toch graag mijn opvolging verzekerd zien. Het zou erg jammer zijn moest alle vakkennis uit België verdwijnen.” Pruikenmaker Hedwig Albert Degelaen.

“… kennisoverdracht geeft zin aan mijn werk. De ivoren-toren-filosofie waar vele ambachtslui zich in wentelen is niet aan mij besteed. Mijn doel is om mijn talenten aan zoveel mogelijk mensen door te geven.” Messenmaker Antoine van Loocke.

“Eigenlijk zou op Europees niveau een leertraject moeten bestaan, waarbij studenten van het ene atelier naar het andere trekken en telkens andere specialisaties aangeleerd krijgen. Zo vorm je op één tot drie jaar een boekbinder van topkwaliteit! Nu moet je vaak enorm lang en veel aan zelfstudie doen om bepaalde zaken onder de knie te krijgen die niet meer worden gedoceerd of die niet meer gekend zijn.” Handboekbinders Jan Camps en Julia Van Mechelen.

“Vandaag willen mensen vaak dingen zo goedkoop en zo snel mogelijk gerealiseerd zien, maar dat druist in tegen mijn filosofie. Voor mij zijn kennis en geduld de belangrijkste aspecten van het ambacht.” Koetsenbouwer en -restaurateur Ronny Delusinne.