Cyber-Scan helpt scholen in de strijd tegen pesten

In Vlaanderen worden er tijdens de Week tegen Pesten tal van initiatieven genomen die de aandacht op het pesten vestigen. De Vlaamse ministers van Onderwijs Hilde Crevits en Cultuur Sven Gatz lanceren vandaag in samenwerking met Mediawijs en de Universiteit van Antwerpen Cyber-Scan. Een instrument met als doel schoolteams in het basis- en secundair onderwijs te ondersteunen om een schoolbreed beleid rond cyberpesten te ontwikkelen.

Cyber-Scan is een speelse interactieve toolkit om als school een concreet cyberpestbeleid uit te werken. De tool bestaat uit drie fases die schoolteams kunnen doorlopen. In de eerste fase wordt een inventaris gemaakt van het huidige schoolbeleid rond cyberpesten en worden bouwstenen voor een goed anticyberpestbeleid aangereikt. De bouwstenen zijn in 4 categorieën onder te brengen: preventie, detectie, interventie en nazorg. Tijdens een groepsdiscussie wordt dan afgetoetst in hoeverre deze bouwstenen al aanwezig zijn en welke er ontbreken. Zo krijgt de school een overzicht van de sterktes en eventuele werkpunten. De bouwstenen uit de eerste fase worden meegenomen naar de tweede fase. Met behulp van (fictieve) apps wordt elke bouwsteen grondig geanalyseerd en nagegaan hoe deze verbeterd kan worden. Ten slotte wordt in de derde fase een actieplan opgesteld met concrete doelstellingen, rollen en verantwoordelijkheden.

Cyber-Scan werd ontwikkeld door Mediawijs (het Vlaamse kenniscentrum Mediawijsheid) in samenwerking met de Universiteit Antwerpen. Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits maakte er ruim 25.000 euro voor vrij. Het is gratis te downloaden op www.tegencyberpesten.be .

Cyberpesten is één van de vele vormen van pesten. Uit onderzoek van de Universiteit Antwerpen blijkt dat ongeveer 1 op 10 leerlingen het slachtoffer is van cyberpesten. Dat percentage ligt hoger bij het klassieke pesten op school (17%). Online en offline pesten zijn vaak met elkaar verweven. Zo wordt 6,5% van de leerlingen die online gepest worden ook offline gepest. Verder blijken ook meisjes eerder dan jongens (12% vs. 8%) te maken te krijgen met de problematiek. Cyberpesten vindt vooral plaats via sociale media (60%) en via sms (40%).  In tegenstelling tot traditioneel pesten, ligt het bestraffen van een cyberpestkop moeilijker. Cyberpesten gebeurt niet altijd zichtbaar (bv. in gesloten Facebook-groepen). Bovendien vindt cyberpesten zowel binnen als buiten de schoolmuren plaats. Er is dus nood aan een specifieke aanpak voor cyberpesten.

Andere initiatieven

Cyberscan past in een breder beleid om doeltreffend op te treden tegen elke vorm van grensoverschrijdend gedrag. Andere initiatieven zijn o.a.:

• De ondersteuning van het Netwerk Kies Kleur tegen Pesten. Initiatiefnemers van de Vlaamse week tegen pesten;

• Ondersteuning van ‘Conflixers’ waarbij de aandacht ligt op peer mediation. Bij peer mediation worden leerlingen opgeleid om bij conflicten op school te bemiddelen. Met de Vlaamse Scholierenkoepel is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten om jongeren warm te maken en scholen uit te nodigen om gebruik te maken van deze methodiek. ‘Conflixers’ zullen tussenbeide komen bij kleinere conflicten. Sinds dit schooljaar werden al 31 scholen en ongeveer 260 leerlingen bereikt;

• Opstart van een kennisplatform integriteit in samenwerking met Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Onderwijs, jeugd en Sport. Eén van de doelstellingen is o.a. het bundelen en ontsluiten van de informatie over de fysieke, psychische en seksuele integriteit van de minderjarige en alle vormen van geweld, te starten met (cyper)pesten.

Minister van Onderwijs Hilde Crevits: “Het startpunt van een sterk anti-pestbeleid begint bij het creëren van een positief schoolklimaat dat pesten bespreekbaar maakt en waar leerlingen, leraren, directies en ouders hun verantwoordelijkheid opnemen om pesten een halt toe te roepen. Met Cyber-Scan krijgt elke school een gratis instrument in handen om op een speelse wijze gericht werk te maken van een integraal anti-pestbeleid. Ik roep dan ook elke school op om hiermee aan de slag te gaan.”

Minister van Media Sven Gatz: “Gepest worden is niet leuk. Dat weet iedereen die het overkomt. Zij zijn nog met te veel: leerlingen, studenten, jongens, meisjes, leraars leraressen, mensen die het moeilijk hebben of op een of andere manier beperkt zijn, in de ogen van sommige anderen. Bij cyberpesten krijgen pesters nog meer vrij spel omdat ze zich kunnen verstoppen achter een scherm. De Cyberscan is alvast een goed initiatief van het Kenniscentrum mediawijsheid om dat pesten tegen te gaan.”

Heidi Vandebosch, professor aan de Universiteit Antwerpen, onderzoeksgroep MIOS: “Deze tool biedt scholen een houvast om een integraal cyberpestbeleid te ontwikkelen, met aandacht voor preventie, detectie, aanpak en nazorg. Cyber-Scan is bedoeld voor teams,  moedigt hen aan om een ‘scan’ te maken van wat er in hun school gebeurt en te kijken naar bijkomende maatregelen. Die gedeelde verantwoordelijkheid en op-maat-aanpak zijn erg belangrijk.”

Gie Deboutte, voorzitter van het Vlaams Netwerk Kies Kleur Tegen Pesten: “Wil je cyberpestgedrag tussen leerlingen minder kansen geven, trek dan niet de kaart van een eenmalig sensibilisatie- of informatiemoment maar zorg ervoor dat het thema, de aanpak en de communicatie erover door iedereen gedragen wordt. Scholen met goede leerling-leerkracht-contacten en een uitgesproken visie doen het duidelijk beter dan scholen die hier niet op inzetten.”

Voor ouders, scholen of leerlingen die vragen hebben over pesten, kan je terecht op:www.kieskleurtegenpesten.be