Belgisch radiolandschap na jarenlange disputen gepacificeerd
Met drie samenwerkingsakkoorden waarin ook drie overheden participeren, is het Belgisch radiolandschap dat jarenlang het voorwerp was van twisten en gerechtelijke procedures, gepacificeerd geraakt. Bovendien maakten de gemeenschappen afspraken over de verdeling van de middelen die opgehaald worden met de federale veiling van de 800 MHz-band.
“Het jammere van radiogolven is dat ze niet stoppen aan de taalgrens”, schreef een Vlaamse krant in 1998, naar aanleiding van aanhoudend communautair radiogekrakeel. Inderdaad: FM-uitzendingen stoppen niet aan de grenzen van de deelstaten in het federale België. De voorbije decennia waren er talrijke disputen over radiozenders van de ene of de andere gemeenschap die werden gestoord of gewoon uit de ether geduwd. De aanloop naar een nieuw Vlaams frequentieplan van april vorig jaar om het radiolandschap voor te bereiden op de uitzending via DAB+ zorgde voor een toenadering tussen de Vlaamse en de Franse Gemeenschap.
Het akkoord van 8 december 2017 dat beide gemeenschappen sloten over de coördinatie van omroepfrequenties tussen Vlaanderen en de Franse Gemeenschap voorziet o.m. in een overeenstemming over de rechtsgeschillen met betrekking tot storende frequenties waarin de gemeenschapsregeringen elkaar jarenlang voor de Raad van State met procedures hadden bestookt. Ambtenaren, ingenieurs en kabinetsmedewerkers van beide Mediaministers onderhandelden maandenlang intensief over dit akkoord. Het slaat niet alleen op de coördinatie van de radiofrequenties. Het voorziet ook in de opstelling van een globale databank en een berekeningsmethode voor toekomstige coördinaties van frequenties.
Dat akkoord tussen de twee grote gemeenschappen kreeg nu ook een vervolg met een samenwerkingsakkoord van de Vlaamse regering, de Franse gemeenschapsregering, de Duitstalige gemeenschapsregering. De goedkeuring van de federale regering volgt later nog. De parlementen van de gemeenschappen moeten dit samenwerkingsakkoord nu nog formaliseren met een instemmingsdecreet.
Vlaams minister van Media Sven Gatz: “Dit samenwerkingsakkoord is cruciaal voor de hervorming van het radiolandschap in Vlaanderen en voor de verdere invoering van digitale radio via DAB+ in ons land. Ik ben blij dat we na zoveel jaren van geschillen bewijzen dat we ook goed kunnen samenwerken in ons kleine land en illustreren dat ons federalisme volwassen is.”
Volgens minister Jean-Claude Marcourt “plukken de regeringen van de gemeenschappen de vruchten van het werk van jaren dat tot de pacificatie van het Belgisch radiolandschap leidt. Na de veiling van de 800 MHz-band, vloeit er nu 30 miljoen euro naar de Franse Gemeenschap. Die zal ik besteden aan de versnelde overstap naar digitale radio in de Franstalige media.”
Voor enkele andere betwistingen werden door de gemeenschappen afzonderlijke samenwerkingsakkoorden afgesloten. Zo sloten de Vlaamse regering en de Franse gemeenschapsregering een samenwerkingsakkoord dat in bepaalde afwijkingen voorziet van het territorialiteitsbeginsel, het beginsel dat de gemeenschappen voor de hen toegewezen bevoegdheden de jurisdictie op hun grondgebied uitoefenen. Concreet maakt dit akkoord het mogelijk dat de Vlaamse Regulator voor de Media een zendvergunning mag uitreiken aan Vlaamse radio-omroepen in Vloesberg en Waver in Wallonië, van waar betere DAB+-uitzendingen in Vlaanderen kunnen worden verzorgd.
Omgekeerd mag de mediaregulator van de Franse Gemeenschap vanuit het Vlaamse Sint-Pieters-Leeuw uitzendingen vergunnen voor publieke en private radio-omroepen uit de Franse Gemeenschap die zich richten op het grondgebied van de Franse Gemeenschap. Een gelijkaardig samenwerkingsakkoord sloten de Vlaamse Gemeenschap en de Duitstalige Gemeenschap ook over het gebruik van de FM-frequentie in het Vlaamse Brussegem.
Daarnaast heeft de Franse Gemeenschap op haar beurt twee samenwerkingsovereenkomsten afgesloten met de Duitstalige gemeenschap. De ene overeenkomst zorgt ervoor dat de gemeenschappen elkaar de mogelijkheid geven om frequenties van de andere gemeenschap te gebruiken zodat publieke radiozenders hun taak naar behoren kunnen uitvoeren. Het gaat daarbij om een gebruiksrecht. Binnen de tweede overeenkomst werd afgesproken dat de Franse Gemeenschap een frequentie in Luik ter beschikking stelt aan de Duitse Gemeenschap om er zo voor te zorgen dat BRF ook daar door een Duitstalig publiek kan beluisterd worden.
Minister Weykmans van de Duitstalige Gemeenschap: “De overeenkomst geeft de Duitstalige Gemeenschap een duidelijke garantie op onbetwistbare radiofrequenties, zodat de Duitstalige Belgen ook buiten de grenzen van de Duitstalige Gemeenschap in hun moedertaal geïnformeerd worden.”
Een laatste overeenkomst tussen de drie gemeenschappen betreft de verdeelsleutel van de opbrengst van de veiling van de 800 MHz frequentieband in 2013. Daarbij werd vastgelegd dat de verdeling van die opbrengst voor 80 procent naar de federale overheid terugvloeit en voor 20% naar de gemeenschappen. De veiling van de 800 MHz-band leverde 360 miljoen euro op. Daarvan komt dus 72 miljoen (20%) toe aan de gemeenschappen. Die laatsten kwamen nu tot een gemeenschappelijk standpunt over de verdeling van die 72 miljoen euro. Hiervoor werkten ze met een verdeelsleutel op basis van het gebruik van mobiele data en breedbandsimkaarten in de gemeenschappen, in combinatie met een voorafname voor de Duitstalige Gemeenschap. De berekening leidt ertoe dat van de 72 miljoen euro er 41,453 miljoen euro (57,57%) naar de Vlaamse Gemeenschap stroomt, 29,826 miljoen (41,43%) naar de Franse Gemeenschap en 720.000 euro (1,00%) naar de Duitstalige Gemeenschap.