Art nouveaujaar 2023 groot succes met meer dan 1 miljoen bezoekers

In 1893 werd met Hotel Tassel van de hand van Victor Horta het eerste art-nouveaugebouw ter wereld ingehuldigd in Brussel. Exact 130 jaar later lanceerde voormalig Brussels Staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed Pascal Smet het Brussels art nouveaujaar met de steun van Brussels Minister-President Rudi Vervoort en Sven Gatz, Brussels Minister bevoegd voor het Imago van Brussel. Ans Persoons, huidig Brussels Staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed, zette het initiatief verder. Het Brussels art nouveaujaar werd een groot succes met meer dan 1.000.000 bezoekers uit binnen- en buitenland.

"Brussel is de absolute bakermat van Art Nouveau, maar te weinig mensen waren hiervan op de hoogte. In 2023 hebben we daar verandering in gebracht. Dankzij het art nouveaujaar is Brussel nu de onbetwiste art nouveauhoofdstad van de wereld! De vele art nouveau activiteiten wisten meer dan 1 miljoen bezoekers te verleiden", vertelt staatssecretaris Ans Persoons.

"Brussel staan ongeveer duizend art nouveaugebouwen en meer dan 200 ervan zijn beschermd als historisch monument. Dit bevestigt de positie van Brussel als de belangrijkste art nouveaustad ter wereld. Het is een toeristische troef en dat tonen de cijfers van 2023 ook aan. Bijna 5 miljoen mensen hebben onze musea en ons erfgoed bezocht, en onder hen 8.400 bezoekers die een art nouveaupass hebben gekocht om onze parels te ontdekken. Zo hebben we het recordjaar van 2019 overschreden. Het is dus met een grote voldoening dat ik terugkijk op het afgelopen jaar", verklaart minister-president Rudi Vervoort.

"We hebben een zeer geslaagd art nouveau-jaar achter de rug, dankzij de inspanningen en de ondersteuning van de Brusselse regering. Brussel heeft zich echt op de kaart gezet als de bakermat van deze kunststroming", laat minister Sven Gatz weten.

Een succes van internationale omvang

In Brussel staan een duizendtal art-nouveaugebouwen. Meer dan 200 zijn beschermd als monument en vier ervan zijn zelfs Unesco Werelderfgoed. Onze hoofdstad is met andere woorden een openlucht art nouveaumuseum. Toch waren het tot voor kort voornamelijk erfgoedliefhebbers die zich daarvan ten volle bewust waren. ​ ​

Het art nouveaujaar 2023 bracht hier verandering in. Urban.brussels, visit.brussels, de Brusselse gemeenten en tal van musea en organisaties sloegen de handen in elkaar en dat resulteerde in een succesverhaal. Een heel jaar lang konden mensen zich onderdompelen in de wereld van de art nouveau en dat gebeurde niet onopgemerkt. Er was heel veel aandacht van binnen- en buitenlandse media. Met onder andere uitgebreide reportages in The Financial Times, Le Figaro en tal van andere media. Onbetaalbare publiciteit voor Brussel.

De blikvangers

Het afgelopen jaar werden meer dan 140 activiteiten georganiseerd, waarvan 40 expo’s, verspreid over de hele stad. De meest spraakmakende expo’s waren zonder twijfel ​ ‘Victor Horta and the Grammar of Art Nouveau’ in BOZAR, ‘Victor Horta versus Art Nouveau. Horta's vocabulary’ in het Hortamuseum en ‘Josef Hoffmann - In de ban van schoonheid’ in het Museum Kunst & Geschiedenis. In die laatste kon het grote publiek voor het eerst kennismaken met het interieur van het Stocletpaleis via een een 3D reconstructie.

Alle art nouveautentoonstellingen samen werden meer dan 600.000 bezocht. Het art nouveaujaar levert daarmee een mooie bijdrage aan het absolute recordjaar van de Brusselse musea. Die mochten vorig jaar 4.980.000 bezoekers verwelkomen, een stijging van 20% t.o.v. 2022. De speciale art nouveaupas van visit.brussels, waarmee mensen voor €20 drie art nouveausites of expo’s konden bezoeken, werd 8.390 keer aangekocht.

Naast de expo’s vielen ook de bezoeken aan art nouveauhuizen erg in de smaak. ​

​Brussel voert een beleid waarbij naast het beschermen en renoveren van erfgoed ook het openstellen voor het grote publiek centraal staat. Verschillende art nouveauparels zijn al langere tijd te bezichtigen door het grote publiek. Vraag dat maar aan Brad Pitt die in 2021 de persoonlijke woning van Victor Horta kwam bewoneren.

Andere art nouveahuizen waren dat tot voor kort nog niet. Pascal Smet en Ans Persoons leverden grote inspanningen om het Solvayhuis (sinds 2021), het Cauchiehuis (2021), het Van Eetvelde Hotel (mei 2023) en het Hannonhuis (juni 2023) open te stellen voor het grote publiek. En dat publiek maakte er gretig gebruik van. Op enkele maanden tijd kreeg het Hannonhuis 38.000 bezoekers over de vloer en werd het Van Eetvelde Hotel 20.000 keer bezocht.

Net naast het Van Eetvelde Hotel, in het voormalige bureau van Van Eetvelde, werd ter gelegenheid van het art nouveaujaar Lab.AN opgericht, een ruimte voor de promotie en interpretatie van art nouveau. Hier wordt ook bijzondere aandacht besteed aan de onlosmakelijke link tussen art nouveau en het kolonialisme. Lab.AN herbergt ook het RANN (Réseau Art Nouveau Network), het wereldwijde netwerk van art nouveausteden waarvan Brussel voorzitter is.

Bijzondere postzegel

Het afgelopen jaar kregen heel wat evenementen een art nouveaukleedje. Ook grote feestelijke evenementen zoals het lichtfestival Bright Brussels en het Irisfeest stonden uitzonderlijk in het teken van art nouveau.

Het programma van de jaarlijkse Heritage Days en het Brussels Art Nouveau & Art Deco Festival ‘BANAD’ werd opgebouwd rond bekende en minder bekende Brusselse art nouveaumeesterwerken. Bpost bracht een bijzondere posterzegelreeks uit ter gelegenheid art nouveaujaar 2023 en er werd een speciaal art nouveaumuntstuk uitgebracht.

Een blik vooruit

Het mag duidelijk zijn: Brussel heeft haar positie als wereldwijde bakermat én hoofdstad van de art nouveau kracht bijgezet het afgelopen jaar. Het art nouveaujaar 2023 is dan wel te einde, het ambitieniveau is het afgelopen jaar enkel toegenomen. Brussel zal blijvend inzetten op het beschermen, renoveren, openstellen én promoten van haar erfgoed. Zo is de uitrol van een lichtplan gestart om de vele art nouveauparels niet enkel bij daglicht, maar ook ’s nachts te laten blinken.